Spotkanie z panem Janem Rejczakiem

Dnia 17 października 2013 roku w bibliotece szkolnej Publicznego Gimnazjum  nr 2 odbyło się spotkanie uczniów koła historycznego z panem Janem Rejczakiem- byłym wojewodą radomskim, współpracującym w czasie pełnienia roli włodarza miasta ze Stowarzyszeniem Żydów Wychodźców z Radomia. Obecnie pełni funkcję prezesa Klubu Inteligencji Katolickiej. Podczas rozmowy obecne były również opiekunki realizowanego przez nas projektu -p. Agnieszki Mężyk i p. Małgorzata Rosińska.
Pan Rejczak przybliżył nam losy Żydów radomskich w okresie wojennym. Dowiedzieliśmy się, że tuż przed wybuchem II wojny światowej w Radomiu mieszkało ok. 30 tys. Żydów. W 1941 roku w mieście utworzono dwa getta: małe - na Glinicach oraz duże - na ul. Wałowej. Powstanie dzielnic zamkniętych  pogarszało i tak złą sytuację Żydów. Ponad roczne funkcjonowanie getta miało na celu fizyczne i materialne ich wyniszczenie. Od 1942 roku rozpoczęto deportację ludzi z getta do obozów zagłady w Auschwitz, Treblince i Oświęcimiu.

W trakcie spotkania obejrzeliśmy film pt. „Pamięci Wandy Pawłowskiej”. Opowiadał on o kobiecie, która w czasie istnienia getta pomagała jego mieszkańcom, ryzykując własne życie. Uratowała życie jednemu z mężczyzn, którego przechowywała w swoim domu.

Drugą osobą, o której należy wspomnieć był Chaim Kincler, radomianin, założyciel i przewodniczący Stowarzyszenia Żydów Wychodźców z Radomia. Był on również długoletnim szefem Beit Radom- organizacji skupiających radomian zamieszkałych w Izraelu. Z jego inicjatywy na początku lat   90-tych odbudowano cmentarz żydowski w Radomiu, znajdujący się  tuż obok ronda Kozienickiego.
W 1990 roku w Polsce przebywał z wizytą ambasador Izraela          Miron Gordon (oznaczony Orderem Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej). W trakcie jego wizyty w Radomiu poruszano kwestie odszkodowań i przywrócenia prawa własności do nieruchomości ludziom narodowości żydowskiej, poszkodowanym w czasie  II wojny światowej.
Od 1963 roku Instytut Yad Vashem w Jerozolimie przyznaje tytuły „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata" osobom, które w czasie Holokaustu bezinteresownie niosły pomoc prześladowanym Żydom. Polacy stanowią największą liczbę wśród odznaczonych tym najwyższym izraelskim odznaczeniem cywilnym, otrzymało je ponad 6 tys. osób. W samym Radomiu było takich osób jednak tylko siedmioro.
Pan Jan Rejczak w trakcie spotkania przekazał nam informacje, zilustrowane zdjęciami, na temat historii i kultury wyznawców judaizmu, żyjących w Radomiu. Opowiadał o swoim pobycie w Izraelu na zaproszenie jednej z zaprzyjaźnionych rodzin. Mamy nadzieję, że pamięć o życiu społeczności żydowskiej w naszym mieście będzie przekazywana pamięci przyszłych radomian z pokolenia na pokolenie.

Aleksandra Sowa, kl.2a